1ای پسرم، اگر ضامن كسی شدهای و تعهد كردهای كه او قرضش را پس بدهد،2و اگر با اين تعهد، خود را گرفتار ساختهای،3تو در واقع اسير او هستی و بايد هر چه زودتر خود را از اين دام رها سازی. پس فروتن شو و نزد او برو و از او خواهش كن تا تو را از قيد اين تعهد آزاد سازد.4خواب به چشمانت راه نده و آرام ننشين،5بلكه مانند آهويی كه از چنگ صياد میگريزد يا پرندهای كه از دامی كه برايش نهادهاند میرهد، خود را نجات بده.6ای آدمهای تنبل، زندگی مورچهها را مشاهده كنيد و درس عبرت بگيريد.7آنها ارباب و رهبر و رئيسی ندارند،8ولی با اين همه در طول تابستان زحمت میكشند و برای زمستان آذوقه جمع میكنند.9اما ای آدم تنبل، كار تو فقط خوابيدن است. پس كی میخواهی بيدار شوی؟10میگويی: «بگذار كمی بيشتر بخوابم! بگذار استراحت كنم.»11اما بدان كه فقر و تنگدستی مانند راهزنی مسلح بر تو هجوم خواهد آورد.12آدم رذل و بدطينت كه دائم دروغ میگويد،13و برای فريب دادن مردم با ايما و اشاره حرف میزند،14و در فكر پليد خود پيوسته نقشههای شرورانه میكشد و نزاع بر پا میكند،15ناگهان دچار بلای علاجناپذيری میگردد كه او را از پای در میآورند.16-19هفت چيز است كه خداوند از آنها نفرت دارد: نگاه متكبرانه، زبان دروغگو، دستهايی كه خون بیگناه را میريزند، فكری كه نقشههای پليد میكشد، پاهايی كه برای بدی كردن میشتابند، شاهدی كه دروغ میگويد، شخصی كه در ميان دوستان تفرقه میاندازد.
هشدار در مورد زنا
20ای پسر من، اوامر پدر خود را به جا آور و تعاليم مادرت را فراموش نكن.21سخنان ايشان را آويزه گوش خود نما و نصايح آنها را در دل خود جای بده.22اندرزهای ايشان تو را در راهی كه میروی هدايت خواهند كرد و هنگامی كه در خواب هستی از تو مواظبت خواهند نمود و چون بيدار شوی با تو سخن خواهند گفت؛23زيرا تعاليم و تأديبهای ايشان مانند چراغی پر نور راه زندگی تو را روشن میسازند.24نصايح ايشان تو را از زنان بدكاره و سخنان فريبندهشان دور نگه میدارد.25دلباخته زيبايی اين گونه زنان نشو. نگذار عشوهگریهای آنها تو را وسوسه نمايد؛26زيرا زن فاحشه تو را محتاج نان میكند و زن بدكاره زندگی تو را تباه میسازد.27آيا كسی میتواند آتش را در بر بگيرد و نسوزد؟28آيا میتواند روی زغالهای داغ راه برود و پاهايش سوخته نشود؟29همچنان است مردی كه با زن ديگری زنا كند. او نمیتواند از مجازات اين گناه فرار كند.30اگر كسی به دليل گرسنگی دست به دزدی بزند مردم او را سرزنش نمیكنند،31با اين حال وقتی به دام بيفتد بايد هفت برابر آنچه كه دزديده است جريمه بدهد، ولو اينكه اين كار به قيمت از دست دادن همهٔ اموالش تمام شود.32اما كسی كه مرتكب زنا میشود احمق است، زيرا جان خود را تباه میكند.33او را خواهند زد و رسوايی تا ابد گريبانگير او خواهد بود؛34زيرا آتش خشم و حسادت شوهر آن زن شعلهور میگردد و با بیرحمی انتقام میگيرد.35او تاوانی قبول نخواهد كرد و هيچ هديهای خشم او را فرو نخواهد نشاند.