Proverbs 1 | New International Version

New International Version

1 The proverbs of Solomon son of David, king of Israel: 2 for gaining wisdom and instruction; for understanding words of insight; 3 for receiving instruction in prudent behaviour, doing what is right and just and fair; 4 for giving prudence to those who are simple,^[1] knowledge and discretion to the young – 5 let the wise listen and add to their learning, and let the discerning get guidance – 6 for understanding proverbs and parables, the sayings and riddles of the wise.^[2] 7 The fear of the Lord is the beginning of knowledge, but fools^[3] despise wisdom and instruction.

Warning against the invitation of sinful men

8 Listen, my son, to your father’s instruction and do not forsake your mother’s teaching. 9 They are a garland to grace your head and a chain to adorn your neck. 10 My son, if sinful men entice you, do not give in to them. 11 If they say, ‘Come along with us; let’s lie in wait for innocent blood, let’s ambush some harmless soul; 12 let’s swallow them alive, like the grave, and whole, like those who go down to the pit; 13 we will get all sorts of valuable things and fill our houses with plunder; 14 cast lots with us; we will all share the loot’ – 15 my son, do not go along with them, do not set foot on their paths; 16 for their feet rush into evil, they are swift to shed blood. 17 How useless to spread a net where every bird can see it! 18 These men lie in wait for their own blood; they ambush only themselves! 19 Such are the paths of all who go after ill-gotten gain; it takes away the life of those who get it.

Wisdom’s rebuke

20 Out in the open wisdom calls aloud, she raises her voice in the public square; 21 on top of the wall^[4] she cries out, at the city gate she makes her speech: 22 ‘How long will you who are simple love your simple ways? How long will mockers delight in mockery and fools hate knowledge? 23 Repent at my rebuke! Then I will pour out my thoughts to you, I will make known to you my teachings. 24 But since you refuse to listen when I call and no-one pays attention when I stretch out my hand, 25 since you disregard all my advice and do not accept my rebuke, 26 I in turn will laugh when disaster strikes you; I will mock when calamity overtakes you – 27 when calamity overtakes you like a storm, when disaster sweeps over you like a whirlwind, when distress and trouble overwhelm you. 28 ‘Then they will call to me but I will not answer; they will look for me but will not find me, 29 since they hated knowledge and did not choose to fear the Lord. 30 Since they would not accept my advice and spurned my rebuke, 31 they will eat the fruit of their ways and be filled with the fruit of their schemes. 32 For the waywardness of the simple will kill them, and the complacency of fools will destroy them; 33 but whoever listens to me will live in safety and be at ease, without fear of harm.’

کتاب مقدس، ترجمۀ معاصر

ارزش مثلها

1 مثلهای سليمان، پادشاه اسرائيل، كه پسر داوود بود: 2 اين مثلها به شما كمک خواهند كرد تا حكمت و ادب بياموزيد و بتوانيد معنی سخنان پرمغز را درک كنيد. 3 آنها به شما ياد خواهند داد چگونه رفتار عاقلانه داشته باشيد و با صداقت و عدالت و انصاف عمل كنيد. 4 اين مثلها به جاهلان حكمت میبخشند و به جوانان فهم و بصيرت. 5-6 با شنيدن و درک اين مثلها، حتی دانايان داناتر میشوند و دانشمندان چاره انديشی كسب میكنند تا بتوانند معانی گفتار پيچيدهٔ حكيمان را بفهمند.

نصيحت به جوانان

7 نخستين قدم برای كسب دانش، خداترسی است. كسی كه حكمت و ادب را خوار میشمارد، احمق است. 8 ای جوان، نصيحت پدرت را بشنو و از تعليم مادرت رويگردان نشو، 9 زيرا سخنان ايشان مانند تاج و جواهر، سيرت تو را زيبا خواهند ساخت. 10 وقتی گناهكاران تو را وسوسه میكنند، تسليم نشو. 11 اگر آنها به تو بگويند: «بيا در كمين مردم بنشينيم و آنها را بكشيم 12 و مانند قبر، آنها را ببلعيم و از هستی ساقط كنيم؛ 13 از اين راه ما اشیا قيمتی فراوان به چنگ خواهيم آورد و خانههای خود را از اين غنايم پر خواهيم ساخت؛ 14 هر چه به دست بياوريم به تساوی بين خود تقسيم خواهيم كرد؛ پس بيا و با ما همدست شو!» 15 پسرم تو با آنها نرو و خود را از چنين افرادی دور نگه دار؛ 16 زيرا آنها هميشه در پی گناه و قتل هستند. 17 يک پرنده وقتی میبيند برايش دام گذاشتهاند، از آن دوری میكند. 18 ولی اين افراد اينطور نيستند. آنها خودشان را به دام میاندازند و با دست خود گور خود را میكنند. 19 اين است سرنوشت تمام كسانی كه در پی سود نامشروع هستند. چنين اشخاص خود را نابود میكنند.

ندای حكمت

20 حكمت در كوچهها ندا میدهد. 21 مردم را كه در سر چهارراهها و نزد دروازهٔ شهر جمع شدهاند صدا كرده، میگويد: 22 «ای احمقها! تا كی میخواهيد احمق بمانيد؟ تا كی میخواهيد دانايی را مسخره كنيد و از آن متنفر باشيد؟ 23 اگر سرزنش مرا میپذيرفتيد من روح خود را بر شما نازل میكردم و شما را دانا میساختم. 24 بارها شما را صدا كردم ولی توجه نكرديد، التماس نمودم اما اعتنا ننموديد. 25 شما نصيحت و نكوهش مرا نپذيرفتيد. 26 من نيز در روز مصيبتتان به شما خواهم خنديد، و هنگامی كه بلا دامنگيرتان شود شما را مسخره خواهم كرد. 27 وقتی بلا مانند طوفان شما را فرا گيرد و مصيبت مثل گردباد شما را احاطه كند، و سختی و بدبختی شما را از پای درآورد، 28 به داد شما نخواهم رسيد، و اگرچه با اشتياق به دنبالم بگرديد، مرا نخواهيد يافت؛ 29 زيرا از دانايی متنفر بودهايد و از خداوند اطاعت نكردهايد. 30 نصيحت مرا گوش نگرفتهايد و نكوهش مرا نپذيرفتهايد. 31 بنابراين ثمرهٔ راهی را كه در پيش گرفتهايد خواهيد ديد. 32 زيرا سركشی احمقان، ايشان را خواهد كشت و بیخيالی نادانان آنها را از پای در خواهد آورد. 33 ولی همهٔ كسانی كه به من گوش دهند، از هيچ بلايی نخواهند ترسيد و در امنيت زندگی خواهند كرد.»